ಇಲ್ಲಿ ಬಿಚ್ಚಿಡಲಾಗುವ ಗುಟ್ಟುಗಳೇ ಸರಿಯೆಂದು ಮಿಕ್ಕ ಗುಟ್ಟು ಇರಲಾರದು ಎಂದು ಬರಹಗಾರ ವಾದಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಪದಕ್ಕೆ ಇರಬಹುದಾದ ಹಲವು ಗುಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಇಲ್ಲವೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಗುಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಈ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ದೂಸರಿನೊಡನೆ(with reasoning) ತೋರಿಸಿಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಬೇರೆಯವರಿಂದ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗುಟ್ಟುಗಳು ಹೊರಬಂದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದೇ ಎಂಬುದು ಬರಹಗಾರನ ನಿಲುವು.

Monday, January 28, 2013

ಹೀಗೆ, ಹಾಗೆ, ಹೇಗೆ

ಈ ಮೇಲಿನ ಪದಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ದಿನಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು

೧. ಅವರು ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದುದರಿಂದ ಇವರು ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದರು
೨. ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ?

ಇದಲ್ಲದೆ ಇನ್ನಿತರ ಬಳಕೆಗಳಿವೆ:-
ಹೀಗೆ =  ಹಿಂಗೆ, ಇಂಗೆ(ತೆಂಕುನುಡಿ), ಹೀಂಗ (ಬಡಗು ನುಡಿ)
ಹಾಗೆ = ಹಂಗೆ, ಅಂಗೆ(ತೆಂಕುನುಡಿ), ಹಾಂಗ(ಬಡಗು ನುಡಿ)
ಹೇಗೆ = ಹೆಂಗೆ, ಎಂಗೆ(ತೆಂಕುನುಡಿ), ಹ್ಯಾಂಗ(ಬಡಗು ನುಡಿ), ಹ್ಯಾಗೆ,

 ihage, ihaṅge, ihige, hīge, hīṅge in this manner, thus [DED 410]
ahage, ahaṅge, hāge, hāṅge in that manner, thus [DED 1]
ehage, ehaṅge, eheṅge, eṅge, heṅge, hēge, hēṅge, hyāge hyāṅge in what manner [DED 5151]

ಹಾಗಾದರೆ ಹೀಗೆ, ಹಾಗೆ, ಹೇಗೆ -ಇವುಗಳ  ಒಳಗುಟ್ಟೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡೋಣ.

ಬಿಡಿಸಿಕೆ ೧:
ಇ + ಹಗೆ = ಇಹಗೆ =ಇ+ಹ್++ಗೆ ===ಉಲಿಕದಲಿಕೆಯಾದ ಮೇಲೆ===> ಹ್+ಈ+ಗೆ => ಹೀಗೆ
ಅ + ಹಗೆ = ಅಹಗೆ =ಅ+ಹ್++ಗೆ ===ಉಲಿಕದಲಿಕೆಯಾದ ಮೇಲೆ===> ಹ್+ಆ+ಗೆ  => ಹಾಗೆ
ಎ + ಹಗೆ = ಎಹಗೆ =ಎ+ಹ್++ಗೆ ===ಉಲಿಕದಲಿಕೆಯಾದ ಮೇಲೆ===> ಹ್+ಏ+ಗೆ  => ಹೇಗೆ

ಇಲ್ಲಿ ಮೊದಲಲ್ಲಿರುವ ಇ,ಅ,ಎ ಎಂಬಿವುಗಳು ಉದ್ದ ತೆರೆಯುಲಿಗಳಾಗಿ ಈ, ಆ, ಏ  ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಾಟಾಗಿವೆ.

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ 'ಯ' ಮತ್ತು 'ವ' ಗುಂಪು ಎಂದು ತೆರೆಯುಲಿಗಳನ್ನು ಗುಂಪಿಸಬಹುದೆಂದು ಈ ಮಿಂಬರಹದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ :-
ಯ - ಇ, ಈ, ಎ, ಏ,
ವ - ಅ,ಆ, ಉ, ಊ, ಒ, ಓ

ಹಾಗಾಗಿ  ಇ ಎಂಬುದು ಉಲಿಕದಲಿಕೆಯಾದಾಗ ’ಈ’ ಆಗುತ್ತದೆ
              ಅ ಎಂಬುದು ಉಲಿಕದಲಿಕೆಯಾದಾಗ ’ಆ’ ಆಗುತ್ತದೆ
              ಎ ಎಂಬುದು ಉಲಿಕದಲಿಕೆಯಾದಾಗ ’ಏ’ ಆಗುತ್ತದೆ

ಇನ್ನು ’ಹಗೆ’(ಪು ೧೬೨೦) ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಕಿಟ್ಟೆಲ್ ರವರು ತಮ್ಮ ಪದನೆರಕೆಯಲ್ಲಿ Manner , Mode ಎಂಬ ಹುರುಳುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಆದರೆ ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿರುವ ಇಂಗೆ, ಅಂಗೆ,  ಎಂಗೆ ಎಂಬುವಲ್ಲಿ ಬರುವ ’ಮೂಗುಲಿ’ಯು ’ಹಗೆ’ ಎಂಬ ಪದದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನು ಉಂಕಿಸಲು ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಪಾಂಗು Ka. pāṅgu manner, form, shape [DED 4053]

ಹಗೆ ಮತ್ತು ಬಗೆ (ಕಿಟ್ಟೆಲ್, ಪುಟ೧೦೬೩, a manner, a mode) ಇವುಗಳಿಗೆ ’ಪಾಂಗು’ ಎಂಬುದೇ ಬೇರು ಪದವಾಗಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.

ಪಾಂಗು => ಪಗೆ => ಹಗೆ
ಪಾಂಗು => ಪಗೆ => ಬಗೆ

ನೋಡಿ, ಮೊದಮೊದಲು ’ಪಾಂಗು’ ಎಂಬುದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ/ಬಳಕೆಯಿಲ್ಲದ ಪದವಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಅದನ್ನು ನಮಗರಿವಿಲ್ಲದಂತೆ ದಿನಾಲೂ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.

ಈ ಪದದ ಗುಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸುಳುಹುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟ ಗೆಳೆಯ ಸಂದೀಪ್ ಕಂಬಿಯವರಿಗೆ ನನ್ನಿ

Saturday, January 19, 2013

ತಬ್ಬಲಿ

ಬಳಕೆ:
೧. ಆ ಹುಡುಗನನ್ನು ತಬ್ಬಲಿ ಮಾಡಬೇಡಿ
೨. ಅವನು ತಾಯಿ ಇಲ್ಲದ ತಬ್ಬಲಿ ಎಂದು ಇವರೇ ಅವನನ್ನು ಸಾಕಿದರು

ಬಿಡಿಸಿಕೆ:
     ತಬ್ಬು + ಇಲಿ = ತಬ್ಬಿಲಿ => ತಬ್ಬಲಿ

ತರ್ಬು, ತಬ್ಬು tarbu, tabbu to embrace ; n. an embrace  [DED 3116]

ಇಲ್ಲ, ಇಲ  ila a man who has not [DED 2559]
ಇಲಿ one who has not

ಅಂದರೆ ಯಾವ ಮನುಶ್ಯನಿಗೆ/ಮಗುವಿಗೆ ತಬ್ಬಿ ಮುದ್ದಾಡುವ ತಂದೆ, ತಾಯಿ, ಅಕ್ಕ, ಅಣ್ಣ, ತಮ್ಮ, ತಂಗಿ ಇವರು ಯಾರೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲವೊ ಅವರನ್ನು ತಬ್ಬಲಿ ಎನ್ನಬಹುದಾಗಿದೆ.

Sunday, January 13, 2013

ಉಕ್ಕಡ

ಬಳಕೆಗಳು
೧. ಮಯ್ಸೂರಿನಲ್ಲಿ  ಎಲೆ ಉಕ್ಕಡ ಇದೆ; ಇದು ಆಗ ಊರಿನ ಆಚೆಯಲ್ಲಿತ್ತು

ಉಕ್ಕಡಮನೆ -  ಊರಾಚೆಯ ಮನೆ
ಉಕ್ಕಡಹೊಲ  - ಊರಾಚೆಯ ಹೊಲ

ಬಿಡಿಸಿಕೆ:-

ಉರು(<ಉಱು,ಊರ್)+ ಕಡೆ = ಉರ್ಕಡೆ = ಉಕ್ಕಡೆ => ಉಕ್ಕಡ

ಅಂದರೆ  ಊರಿನ (ಹಳ್ಳಿ, ಪಟ್ಟಣ ಆಗಿರಬಹುದು) ಕಡೆಯಲ್ಲಿರುವ/ಆಚೆಯಲ್ಲಿರುವ ಜಾಗವೇ  ’ಉಕ್ಕಡ’. ಈ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಮನೆ, ಹೊಲ ಇಲ್ಲವೆ ಕಾವಲು(guard/watch) ಕೂಡ ಇರಬಹುದಾಗಿತ್ತು.

Ka. ukkaḍa entrenchment about a camp, advanced guard, watch, guardhouse, end or outermost post of a town or village [DED 565]
Ka. ūr village, town  [DED 752]
Ka. uṟu (urt-, utt-) to be, stay [DED 710]

ಆರಂಬ

’ಆರಂಬ’ ಎಂಬ ಪದ ಹಳೆ ಮಯ್ಸೂರಿನ ಕಡೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ

೧. ನಾವು ಆರಂಬ ಮಾಡಿ ಬದುಕನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತೇವೆ
೨. ಇವರ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಇವನೇ ಆರಂಬಕಾರ

ಆರಮ್ಬ(ಆರಂಬ) ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ  ಕಿಟ್ಟೆಲ್ ಪದನೆರಕೆಯಲ್ಲಿ ಪುಟ ೧೬೩ರಲ್ಲಿ Tilling, Cultivation ಎಂಬ ಹರುಳನ್ನು ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. 

ಇದಲ್ಲದೆ  ಕಾಡಾರಂಬ (Dry Cultivation) , ನೀರಾರಂಬ (Wet Cutltivation) ಮತ್ತು ಆರಂಬಕಾರ(cultivator, farmer) ಎಂಬ ಪದಬಳಕೆಗಳೂ ಇವೆ.

ಬಿಡಿಸಿಕೆ:-

ಆರ್+ಮ್ಬು

ಇಲ್ಲಿ,
ಆರ್, ಏರ್ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಈ ಹುರುಳಿದೆ  Ka. ēru, ār pair of oxen yoked to a plough.[DED 2815]  ಅಂದರೆ ನೇಗಿಲಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಿ ಉಳುಮೆಗೆ ಅಣಿಯಾದ ಜೊತೆ ಎತ್ತುಗಳು ಎಂಬ ಹುರುಳಿದೆ.

ಮ್ಬು ಎಂಬ ಒಟ್ಟು ಈ ಹೆಸರು ಪದಗಳಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು

ತೆಮ್ಬು (ತೆನ್)
ಇಮ್ಬು (ಇರು)
ಕೊಮ್ಬು (ಕೊ)
ಚೆಂಬು  (ಚೆನ್)

ಅಂಕೆ

ಅಂಕೆ ಎಂಬುದರ ಬಳಕೆಗಳು ಹೀಗಿವೆ.

೧. ಅವನನ್ನು ಅಂಕೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ನಿನಗೆ ಮುಂದೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
೨. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಂಕೆ ತಪ್ಪಿರುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಳಕೆ
೩. ಈ ಮಾವುತ ಆನೆಯನ್ನು ಅಂಕೆಯೊಳಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ

ಕಿಟ್ಟೆಲ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪದನೆರಕೆಯಲ್ಲಿ  ಇದು ’ಅಡಕು’ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿರಬಹುದೆಂಬ ಅನುಮಾನವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಆ ಆನುಮಾನವನ್ನೇ ಬೆನ್ನತ್ತಿದಾಗ

ಆಪು , ಅಂಕೆ  Ka. āpu restraint, stoppage; aṅke an order, command, control, restraint; [DED 340]

ಅಡಕು aḍaku to press, press into narrower compass, pack, subdue, control [DED 63]
ಅಡಚು aḍacu to press down, pack, stuff in, be humble, silence, shut as the mouth; [DED 63]
ಅಡಕ aḍaka pressing into narrow compass, contracting, shrinking, hiding oneself, hiding place, being comprehended or contained in, abridgement; [DED 63]
ಅಕ್ಕು akku to subdue, bring under control[DED 63]

ಮೇಲಿನ ಪದಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ  ಅಡಕು ಎಂಬುದು ’ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸು’/ಅದುಮು ಎಂಬ ಹುರುಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಬಹುದು.

ಹಾಗೆ,  ಅದೇ ಪದಬೇರಿನಲ್ಲಿ ಈ ಪದಗಳನ್ನೂ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ
ಅಡಂಗು, ಅಡಗು Ka. aḍaṅgu, aḍagu to hide, be concealed  [DED 63]

ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವನ್ನು ಇಲ್ಲವೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ’ಅಂಕೆ’ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಂದರೆ ಅದನ್ನು ’ಸೀಮಿತ’ಗೊಳಿಸುವುದು ಇಲ್ಲವೆ ಅಡಗಿಸುವುದೇ ಆಗಿದೆ.  ಹಾಗಾಗಿ 

ಅಡಂಗು <=>ಅಂಕೆ ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಊಹಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.